Маневры, отступление, поражение, перемирие: тематический польско-русский словарь

МАНЕВРЫ В БОЮ

szyk — ряды, строй, порядок, войско
szykować — готовить, приготавливать, снаряжать
szykować się — готовиться

• Sowieci szykowali się do zajęcia miasta.
• Po tym zapadła cisza i nikt w Poznaniu nie wiedział, że do swojej misji szykowały się już załogi 31 bombowców He-111 niemieckiego 26 Pułku Bombowego.
• W nocy z 19 na 20 czerwca oddziały polskie, w szykach zwartych i z bronią w ręku, przekroczyły granicę Szwajcarii.
• Wojsko wyjeżdża ze skraju wsi w szykach luźnych, szeroko po całym polu rozrzuconych.
• Gdy na południu nowo utworzona Grupa Armii „Don” toczyła desperacką walkę z Armią Czerwoną, Stalin szykował już operację „Saturn”, czyli decydujące uderzenie nad środkowym Donem.

skrzydło, flanka — фланг
oskrzydlić — обойти сбоку
manewr oskrzydlający — обход противника

• Dywizja Pancerna „Kempf” została przesunięta nocnym marszem pozafrontowym na wschodnie skrzydło polskiej obrony, by zaatakować całą kolumną.
• Ciągły napór Niemców i coraz bardziej odsłonięta lewa flanka zmusiły jednak obrońców do odwrotu w kierunku Marny, który nastąpił 11 czerwca.
• Brygada nie dała się oskrzydlić i rozbić.
• Przyspieszyło to odwrót niemieckiej 7 Armii, której w wyniku olbrzymiego manewru oskrzydlającego groziło całkowite okrążenie.
• Także głęboki manewr oskrzydlający ze sforsowaniem Narwi 6 września to przykład właściwego wykorzystania rozpoznania dla odniesienia sukcesu strategicznego.

ubezpieczenie, osłona — (боевое) охранение, прикрытие, заслон
osłaniać — прикрывать, защищать
szarża — кавалерийская атака

• Jednak w obliczu zbliżania się niemieckich posiłków w liczbie 80 czołgów, które rozbiły polskie ubezpieczenie, Polacy oddali miasto i wycofali się.
• Po krótkim rozpoznaniu, w trakcie którego nie dostrzeżono ubezpieczenia, zapadła decyzja o wykonaniu szarży = после короткой разведки, в ходе которой не было обнаружено боевого охранения, было принято решение атаковать кавалерией.
• W nocy z 8 na 9 września główne siły brygady odeszły pod osłoną szwadronów (...) = ночью с 8 на 9 сентября главные силы бригады отошли под прикрытием эскадронов
• Żołnierze Polscy zamiast pilnować wyznaczonych pozycji musieli osłaniać odwrót.
• postanowiono utworzyć Armię „Karpaty”, która to bardzo szczupłymi siłami miała osłaniać granicę południową II RP od strony Słowacji i Węgier.
• Polscy kawalerzyści nie szarżowali z szablą na czołgi.

ОТСТУПЛЕНИЕ

impas — безвыходное положение, тупик

• Wojska niemieckie znalazły się w Stalingradzie w impasie.
• W roku 1939 naród polski znalazł się w tragicznym impasie.
• Do przełamania impasu na włoskim froncie miało dojść dopiero w maju.

szachować — (np. oddziały wroga w bitwie) ставить (загонять) в безвыходное положение
ugodowy — соглашательский, примиренческий

• Niemcy są bardziej ostrożni niż za pierwszym razem — na skrzydłach mają karabiny maszynowe, które szachują polskich obrońców.
• Sojusz z Japonią mógłby zdecydowanie szachować Związek Radziecki, szczególnie jeżeli udałoby się jednocześnie doprowadzić do pokoju z Chinami.
• Wystarczałoby, żeby wykorzystał ugodowe nastawienie Hitlera i szachował naszych wrogów (Związek Radziecki) i sojuszników (Francję i Wielką Brytanię) możliwością zawarcia paktu z Niemcami. W ten sposób mógłby wymusić na nich postępowanie korzystne dla Polski = было бы достаточно, если бы использовал примиренческую настроенность Гитлера и смог припереть к стенке наших врагов (Советский Союз) и союзников (Францию и Великобританию) возможностью заключения пакта с Германией. Таким способом мог бы вынудить их на полезные для Польши действия.

odwrót — отступление
odciąć (przeciąć) odwrót — отрезать (перерезать) пути к отступлению
rozkazać odwrót — приказать отступать

• Nasilająca się przewaga sił niemieckich oraz uporczywe ataki niemieckich dywersantów w Katowicach, Pszczynie i Bielsku-Białej, spowodowały w końcu uzyskanie zgody Naczelnego Wodza na odwrót ze Śląska.
• Niemieckie Naczelne Dowództwo Wojsk Lądowych wydało w tej sytuacji rozkazy odcięcia sił polskich od dróg odwrotu na wschód, w szczególności przepraw na rzece Bug i szlaków ewakuacyjnych do Rumunii.
• Jej drogę odwrotu przecięli czerwonoarmiści, w wyniku czego część dywizji została odcięta i rozproszyła się.
• Alianckie bombowce odcięły Niemcom odwrót, bombardując czynne jeszcze mosty na Sekwanie = союзные бомбардировщики отрезали немцам пути к отступлению, бомбардируя действующие еще мосты на Сене (Sekwana = река Сена, протекающая через Париж).
• 17 września 1939 r. dowódca grupy operacyjnej „Polesie” generał Franciszek Kleeberg rozkazał odwrót oddziałów polskich w rejon granicy rumuńskiej i węgierskiej.

wycofać się — отступить
Dunkierkа (женский род) — Дюнкерк (город во Франции, откуда в мае-июне 1940 года союзники спешно эвакуировались перед лицом полного разгрома)

• Niemcy się wycofali na osobisty rozkaz Hitlera, bo taki od początku był plan.
• Brytyjczycy zaczęli się wycofywać przez Dunkierkę, a belgijska armia zmuszona była samotnie stawić czoła Niemcom.
• Symbolem ewakuacji z Dunkierki stały się sznury oczekujących na swoją kolej żołnierzy.

ucieczka — бегство, побег

• Ucieczka przed frontami II wojny światowej.
• Ucieczka niemieckich żołnierzy z kotła w Korsuniu to jedna z dramatyczniejszych historii wojennych.
• Ofensywa spowodowała paniczną ucieczkę ludności z terenów.

ПОРАЖЕНИЕ

klęska, porażka — поражение

• Bitwa o Stalingrad była jedną z największych klęsk hitlerowskich Niemiec.
• Liczba i rozmiar włoskich klęsk w Afryce zrobiły wrażenie na Hitlerze i uświadomiły mu potrzebę wsparcia chwiejnego sojusznika. — jak w bardzo krótkim czasie zrobić dobre wrażenie na obcych osobach
• Jeden nalot zdecydował o klęsce Niemiec w wojnie = один налет предрешил поражение Германии в войне.
• Po początkowych porażkach Armia Czerwona starała się zreorganizować swoje wojska i podjąć kilka kroków w celu zapewnienia bardziej zdeterminowanego oporu.
• Tak spektakularnej porażki Niemiec nie przewidział nikt.
• To była obawa przed porażką, śmiercią i zniszczeniem.

ponieść klęskę, ponieść porażkę — потерпеть поражение

• Dlatego też piechota polska, której ruchliwość i domniemana siła opierała się na trakcji konnej i nogach piechura oraz liczebności bagnetów musiała ponieść porażkę w konfrontacji z przeciwnikiem, który dysponował przewagą techniczną, materiałową, wyższymi możliwościami manewrowymi oraz praktycznie niemalże nieskrępowanymi możliwościami działania w powietrzu.

druzgocąca klęska — сокрушительное поражение

• Japoński atak na Pearl Harbor był druzgocącą klęską Stanów Zjednoczonych.
• Opozycja poniosła druzgocącą klęskę.
• Z pomocą Boga Abraham mimo ogromnej przewagi wrogów zadał im druzgocącą klęskę.

przyznać się do porażki — признать поражение

• Amerykanie nie mieli wielkiego wyboru, musieli kontynuować naloty, aby nie przyznać się do porażki.
• Jeśli będą nalegać i powtórzą sytuację z 17 września po raz kolejny, to będziemy musieli zaakceptować wyzwanie i iść na wojnę, lub świadomie przyznać się do porażki.

poddać się / skapitulować — сдаться / капитулировать

• Niemcy początkowo odrzucili propozycję kapitulacji, ale po krótkiej walce poddali się.
• 27 września skapitulowała oblężona Warszawa, 2 października poddali się obrońcy Helu, a 5 października walczący pod Kockiem żołnierze gen. Kleeberga.
• Wiedeń ostatecznie padł tego samego dnia po poddaniu się ostatnich obrońców = Вена окончательно пала в тот же день после капитуляции последних защитников.

niedobitek — уцелевший после поражения в битве человек
niedobitki — разбитые остатки войск
rozbitki / rozbitkowie — 1) разбитые остатки войск; 2) потерпевшие кораблекрушение
rekin — акула

• Niedobitki schroniły się w niedostępnych, porosłych dżunglą zakątkach wyspy i biły się do końca wojny.
• Przypuszczam, że mogli być oficerami i podoficerami oddziału zaplecza frontowego NKWD, albo kontrwywiadu wojskowego „Smiersz”, likwidującego niedobitki oddziałów Armii Krajowej, którym udało się uniknąć rozbrojenia przez sowietów w lipcu 1944 roku.
• Wszystkie rozbitki z Polski środkowej kierowane były za Bug.
• Przed południem 21 września doszliśmy do Radziechowa, miasto było przepełnione wojskiem, rozbitkami z różnych oddziałów i straży granicznej.
• Około godziny 22:25 „Wilhelm Gustloff” całkowicie pogrążył się w morzu. Niemieckie jednostki, które przybyły na ratunek wydobyły z wody jedynie 1215 żywych rozbitków. Szacuje się, że zginęło 6600 osób. To największa tragedia morska w historii ludzkości i największa znana liczba ofiar zatonięcia jednego statku.
• Umierający marynarze byli także odpychani od grupek rozbitków, stając się kolejnymi posiłkami dla przybywających całymi stadami rekinów. (Отсюда. Кошмарная история 1945 года про американский крейсер "Indianapolis". В 2016 году про эти события был снят художественный фильм)

ПЕРЕГОВОРЫ И ПЕРЕМИРИЕ

zawieszenie broni — прекращение огня
układ, umowa, pakt — договор, соглашение, пакт
Monachium — Мюнхен

• układ o zawieszeniu broni między Niemcami a Francją = соглашение о прекращении огня между Германией и Францией.
• 29 września [1938 r.] został podpisany w Monachium układ pomiędzy państwami tj: Anglia, Francja a Niemcy i Włochy. Układ mówił o przyłączeniu Sudetów do III Rzeszy.
• Na żądanie Adolfa Hitlera układ został podpisany w tym samym miejscu i w tym samym wagonie salonowym, w którym 11 listopada 1918 Cesarstwo Niemieckie podpisało zawieszenie broni kończące I wojnę światową.

rokowania — переговоры

• Rokowania w sprawie kapitulacji Warszawy.
• Walcząc z Niemcami i komunistami, partyzanci w 1945 roku podjęli trudną decyzję — rozpoczęli rokowania z Wehrmachtem, by uchronić się przed pewną zagładą z rąk Armii Czerwonej.

rozejm — перемирие

• Rozejm wszedł w życie tego samego dnia o godzinie 11:00 czasu paryskiego, to jest po 6 godzinach od zakomunikowanej godziny podpisania = перемирие вступило в действие в тот же день в 11 часов по парижскому времени, т. е. через 6 часов от объявленного времени подписания.

traktat pokojowy — мирный договор

• Armia fińska stawiła zaciekły opór, co doprowadziło do podpisania 13 marca 1940 roku traktatu pokojowego pomiędzy obydwoma państwami.
• 28 czerwca 1919 w Wersalu został podpisany traktat pokojowy pomiędzy państwami zwycięskiej w I wojnie ententy i pokonanymi Niemcami.

defilada, parada — парад

• brytyjska parada zwycięstwa, która odbyła się 8 czerwca 1946 dla uczczenia zwycięstwa nad Niemcami oraz Japonią w II wojnie światowej.
• Wielka defilada wojsk w Moskwie z okazji Dnia Zwycięstwa 9 maja.

pochodnia — факел

• Wzorowy porządek, setki mundurów, marsze z pochodniami — to oddziaływało na nastroje.
• Harcerze z pochodniami stoją pod oświetlonym pomnikiem Westerplatte.

Międzynarodowy Trybunał Wojskowy w Norymberdze — Международный военный трибунал в Нюрнберге
Norymberga — Нюрнберг

• Na miejsce procesu wybrano Norymbergę, na terytorium amerykańskiej strefy okupacyjnej Niemiec, miasto, w którym do 1939 odbywały się masowe zjazdy partyjne NSDAP.

Далее: солдаты.