Маневры, отступление, поражение, перемирие: тематический польско-русский словарь

МАНЕВРЫ В БОЮ

szyk — ряды, строй, порядок, войско
szykować — готовить, приготавливать, снаряжать
szykować się — готовиться

  • Sowieci szykowali się do zajęcia miasta.
  • Po tym zapadła cisza i nikt w Poznaniu nie wiedział, że do swojej misji szykowały się już załogi 31 bombowców He-111 niemieckiego 26 Pułku Bombowego.
  • W nocy z 19 na 20 czerwca oddziały polskie, w szykach zwartych i z bronią w ręku, przekroczyły granicę Szwajcarii.
  • Wojsko wyjeżdża ze skraju wsi w szykach luźnych, szeroko po całym polu rozrzuconych.
  • Gdy na południu nowo utworzona Grupa Armii „Don” toczyła desperacką walkę z Armią Czerwoną, Stalin szykował już operację „Saturn”, czyli decydujące uderzenie nad środkowym Donem.

skrzydło, flanka — фланг
oskrzydlić — обойти сбоку
manewr oskrzydlający — обход противника

  • Dywizja Pancerna „Kempf” została przesunięta nocnym marszem pozafrontowym na wschodnie skrzydło polskiej obrony, by zaatakować całą kolumną.
  • Ciągły napór Niemców i coraz bardziej odsłonięta lewa flanka zmusiły jednak obrońców do odwrotu w kierunku Marny, który nastąpił 11 czerwca.
  • Brygada nie dała się oskrzydlić i rozbić.
  • Przyspieszyło to odwrót niemieckiej 7 Armii, której w wyniku olbrzymiego manewru oskrzydlającego groziło całkowite okrążenie.
  • Także głęboki manewr oskrzydlający ze sforsowaniem Narwi 6 września to przykład właściwego wykorzystania rozpoznania dla odniesienia sukcesu strategicznego.

ubezpieczenie, osłona — (боевое) охранение, прикрытие, заслон
osłaniać — прикрывать, защищать
szarża — кавалерийская атака

  • Jednak w obliczu zbliżania się niemieckich posiłków w liczbie 80 czołgów, które rozbiły polskie ubezpieczenie, Polacy oddali miasto i wycofali się.
  • Po krótkim rozpoznaniu, w trakcie którego nie dostrzeżono ubezpieczenia, zapadła decyzja o wykonaniu szarży = после короткой разведки, в ходе которой не было обнаружено боевого охранения, было принято решение атаковать кавалерией.
  • W nocy z 8 na 9 września główne siły brygady odeszły pod osłoną szwadronów (...) = ночью с 8 на 9 сентября главные силы бригады отошли под прикрытием эскадронов
  • Żołnierze Polscy zamiast pilnować wyznaczonych pozycji musieli osłaniać odwrót.
  • postanowiono utworzyć Armię „Karpaty”, która to bardzo szczupłymi siłami miała osłaniać granicę południową II RP od strony Słowacji i Węgier.
  • Polscy kawalerzyści nie szarżowali z szablą na czołgi.



ОТСТУПЛЕНИЕ

impas — безвыходное положение, тупик

  • Wojska niemieckie znalazły się w Stalingradzie w impasie.
  • W roku 1939 naród polski znalazł się w tragicznym impasie.
  • Do przełamania impasu na włoskim froncie miało dojść dopiero w maju.

szachować — (np. oddziały wroga w bitwie) ставить (загонять) в безвыходное положение
ugodowy — соглашательский, примиренческий

  • Niemcy są bardziej ostrożni niż za pierwszym razem — na skrzydłach mają karabiny maszynowe, które szachują polskich obrońców.
  • Sojusz z Japonią mógłby zdecydowanie szachować Związek Radziecki, szczególnie jeżeli udałoby się jednocześnie doprowadzić do pokoju z Chinami.
  • Wystarczałoby, żeby wykorzystał ugodowe nastawienie Hitlera i szachował naszych wrogów (Związek Radziecki) i sojuszników (Francję i Wielką Brytanię) możliwością zawarcia paktu z Niemcami. W ten sposób mógłby wymusić na nich postępowanie korzystne dla Polski = было бы достаточно, если бы использовал примиренческую настроенность Гитлера и смог припереть к стенке наших врагов (Советский Союз) и союзников (Францию и Великобританию) возможностью заключения пакта с Германией. Таким способом мог бы вынудить их на полезные для Польши действия.

odwrót — отступление
odciąć (przeciąć) odwrót — отрезать (перерезать) пути к отступлению
rozkazać odwrót — приказать отступать

  • Nasilająca się przewaga sił niemieckich oraz uporczywe ataki niemieckich dywersantów w Katowicach, Pszczynie i Bielsku-Białej, spowodowały w końcu uzyskanie zgody Naczelnego Wodza na odwrót ze Śląska.
  • Niemieckie Naczelne Dowództwo Wojsk Lądowych wydało w tej sytuacji rozkazy odcięcia sił polskich od dróg odwrotu na wschód, w szczególności przepraw na rzece Bug i szlaków ewakuacyjnych do Rumunii.
  • Jej drogę odwrotu przecięli czerwonoarmiści, w wyniku czego część dywizji została odcięta i rozproszyła się.
  • Alianckie bombowce odcięły Niemcom odwrót, bombardując czynne jeszcze mosty na Sekwanie = союзные бомбардировщики отрезали немцам пути к отступлению, бомбардируя действующие еще мосты на Сене (Sekwana = река Сена, протекающая через Париж).
  • 17 września 1939 r. dowódca grupy operacyjnej „Polesie” generał Franciszek Kleeberg rozkazał odwrót oddziałów polskich w rejon granicy rumuńskiej i węgierskiej.

wycofać się — отступить
Dunkierkа (женский род) — Дюнкерк (город во Франции, откуда в мае-июне 1940 года союзники спешно эвакуировались перед лицом полного разгрома)

  • Niemcy się wycofali na osobisty rozkaz Hitlera, bo taki od początku był plan.
  • Brytyjczycy zaczęli się wycofywać przez Dunkierkę, a belgijska armia zmuszona była samotnie stawić czoła Niemcom.
  • Symbolem ewakuacji z Dunkierki stały się sznury oczekujących na swoją kolej żołnierzy.

ucieczka — бегство, побег

  • Ucieczka przed frontami II wojny światowej.
  • Ucieczka niemieckich żołnierzy z kotła w Korsuniu to jedna z dramatyczniejszych historii wojennych.
  • Ofensywa spowodowała paniczną ucieczkę ludności z terenów.



ПОРАЖЕНИЕ

klęska, porażka — поражение

  • Bitwa o Stalingrad była jedną z największych klęsk hitlerowskich Niemiec.
  • Liczba i rozmiar włoskich klęsk w Afryce zrobiły wrażenie na Hitlerze i uświadomiły mu potrzebę wsparcia chwiejnego sojusznika. — jak w bardzo krótkim czasie zrobić dobre wrażenie na obcych osobach
  • Jeden nalot zdecydował o klęsce Niemiec w wojnie = один налет предрешил поражение Германии в войне.
  • Po początkowych porażkach Armia Czerwona starała się zreorganizować swoje wojska i podjąć kilka kroków w celu zapewnienia bardziej zdeterminowanego oporu.
  • Tak spektakularnej porażki Niemiec nie przewidział nikt.
  • To była obawa przed porażką, śmiercią i zniszczeniem.

ponieść klęskę, ponieść porażkę — потерпеть поражение

  • Dlatego też piechota polska, której ruchliwość i domniemana siła opierała się na trakcji konnej i nogach piechura oraz liczebności bagnetów musiała ponieść porażkę w konfrontacji z przeciwnikiem, który dysponował przewagą techniczną, materiałową, wyższymi możliwościami manewrowymi oraz praktycznie niemalże nieskrępowanymi możliwościami działania w powietrzu.

druzgocąca klęska — сокрушительное поражение

  • Japoński atak na Pearl Harbor był druzgocącą klęską Stanów Zjednoczonych.
  • Opozycja poniosła druzgocącą klęskę.
  • Z pomocą Boga Abraham mimo ogromnej przewagi wrogów zadał im druzgocącą klęskę.

przyznać się do porażki — признать поражение

  • Amerykanie nie mieli wielkiego wyboru, musieli kontynuować naloty, aby nie przyznać się do porażki.
  • Jeśli będą nalegać i powtórzą sytuację z 17 września po raz kolejny, to będziemy musieli zaakceptować wyzwanie i iść na wojnę, lub świadomie przyznać się do porażki.

poddać się / skapitulować — сдаться / капитулировать

  • Niemcy początkowo odrzucili propozycję kapitulacji, ale po krótkiej walce poddali się.
  • 27 września skapitulowała oblężona Warszawa, 2 października poddali się obrońcy Helu, a 5 października walczący pod Kockiem żołnierze gen. Kleeberga.
  • Wiedeń ostatecznie padł tego samego dnia po poddaniu się ostatnich obrońców = Вена окончательно пала в тот же день после капитуляции последних защитников.

niedobitek — уцелевший после поражения в битве человек
niedobitki — разбитые остатки войск
rozbitki / rozbitkowie — 1) разбитые остатки войск; 2) потерпевшие кораблекрушение
rekin — акула

  • Niedobitki schroniły się w niedostępnych, porosłych dżunglą zakątkach wyspy i biły się do końca wojny.
  • Przypuszczam, że mogli być oficerami i podoficerami oddziału zaplecza frontowego NKWD, albo kontrwywiadu wojskowego „Smiersz”, likwidującego niedobitki oddziałów Armii Krajowej, którym udało się uniknąć rozbrojenia przez sowietów w lipcu 1944 roku.
  • Wszystkie rozbitki z Polski środkowej kierowane były za Bug.
  • Przed południem 21 września doszliśmy do Radziechowa, miasto było przepełnione wojskiem, rozbitkami z różnych oddziałów i straży granicznej.
  • Około godziny 22:25 „Wilhelm Gustloff” całkowicie pogrążył się w morzu. Niemieckie jednostki, które przybyły na ratunek wydobyły z wody jedynie 1215 żywych rozbitków. Szacuje się, że zginęło 6600 osób. To największa tragedia morska w historii ludzkości i największa znana liczba ofiar zatonięcia jednego statku.
  • Umierający marynarze byli także odpychani od grupek rozbitków, stając się kolejnymi posiłkami dla przybywających całymi stadami rekinów. (Отсюда. Кошмарная история 1945 года про американский крейсер "Indianapolis". В 2016 году про эти события был снят художественный фильм)



ПЕРЕГОВОРЫ И ПЕРЕМИРИЕ

zawieszenie broni — прекращение огня
układ, umowa, pakt — договор, соглашение, пакт
Monachium — Мюнхен

  • układ o zawieszeniu broni między Niemcami a Francją = соглашение о прекращении огня между Германией и Францией.
  • 29 września [1938 r.] został podpisany w Monachium układ pomiędzy państwami tj: Anglia, Francja a Niemcy i Włochy. Układ mówił o przyłączeniu Sudetów do III Rzeszy.
  • Na żądanie Adolfa Hitlera układ został podpisany w tym samym miejscu i w tym samym wagonie salonowym, w którym 11 listopada 1918 Cesarstwo Niemieckie podpisało zawieszenie broni kończące I wojnę światową.

rokowania — переговоры

  • Rokowania w sprawie kapitulacji Warszawy.
  • Walcząc z Niemcami i komunistami, partyzanci w 1945 roku podjęli trudną decyzję — rozpoczęli rokowania z Wehrmachtem, by uchronić się przed pewną zagładą z rąk Armii Czerwonej.

rozejm — перемирие

  • Rozejm wszedł w życie tego samego dnia o godzinie 11:00 czasu paryskiego, to jest po 6 godzinach od zakomunikowanej godziny podpisania = перемирие вступило в действие в тот же день в 11 часов по парижскому времени, т. е. через 6 часов от объявленного времени подписания.

traktat pokojowy — мирный договор

  • Armia fińska stawiła zaciekły opór, co doprowadziło do podpisania 13 marca 1940 roku traktatu pokojowego pomiędzy obydwoma państwami.
  • 28 czerwca 1919 w Wersalu został podpisany traktat pokojowy pomiędzy państwami zwycięskiej w I wojnie ententy i pokonanymi Niemcami.

defilada, parada — парад

  • brytyjska parada zwycięstwa, która odbyła się 8 czerwca 1946 dla uczczenia zwycięstwa nad Niemcami oraz Japonią w II wojnie światowej.
  • Wielka defilada wojsk w Moskwie z okazji Dnia Zwycięstwa 9 maja.

pochodnia — факел

  • Wzorowy porządek, setki mundurów, marsze z pochodniami — to oddziaływało na nastroje.
  • Harcerze z pochodniami stoją pod oświetlonym pomnikiem Westerplatte.

Międzynarodowy Trybunał Wojskowy w Norymberdze — Международный военный трибунал в Нюрнберге
Norymberga — Нюрнберг

  • Na miejsce procesu wybrano Norymbergę, na terytorium amerykańskiej strefy okupacyjnej Niemiec, miasto, w którym do 1939 odbywały się masowe zjazdy partyjne NSDAP.

Далее: солдаты.

Комментарии
Znani Polacy

Zanurz się w fascynujący świat znanych Polaków! Nasza strona to skarbnica wiedzy o ponad 500 postaciach, które zmieniły oblicze naszego kraju. Od artystów po naukowców – każdy znajdzie tu coś dla siebie. Sprawdź, jak wiele wiesz o znanych Polakach, grając w nasz interaktywny quiz wiedzy. Odkryj, baw się i ucz razem z nami – czekamy na Ciebie!